Jan Wolkers - Biografieën

2008 - Zo is het genoeg - Onno Blom

Het laatste jaar van Jan Wolkers

NOOT: Onno Blom, Zo is het genoeg. Het laatste jaar van Jan Wolkers.

 

ISBN: 9789023428749

Druk: 2008 - vijfde.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Onno Blom (1969) is biograaf, letterkundig medewerker van dagblad Trouw. Hij publiceerde onder andere Zijn getijdenboek, een fotobiografie van Harry Mulisch, en Het fabeldier dat Komrij heet, een monografie over Gerrit Komrij. Momenteel(2008) werkt hij aan de biografie van Jan Wolkers(Het litteken van de dood).

 

2017 - Het litteken van de dood - Onno Blom.

De biografie van Jan Wolkers

NOOT: Onno Blom, Het litteken van de door. De biografie van Jan Wolkers.

 

ISBN: 9789023454588

Druk: 2017 - eerste.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Onno Blom (1969) is biograaf, letterkundig medewerker van dagblad Trouw. Hij publiceerde onder andere Zijn getijdenboek, een fotobiografie van Harry Mulisch, en Het fabeldier dat Komrij heet, een monografie over Gerrit Komrij.

 

2018 - Memoires van een biograaf / Onno Blom

In de voetsporen van Jan Wolkers

NOOT: Onno Blom, Memoires van een biograaf, In de voetsporen van Jan Wolkers

 

ISBN: 9789029524537 / geleend van de bibliotheek Maastricht

Druk: 2018 - eerste.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Onno Blom (1969) is biograaf, letterkundig medewerker van dagblad Trouw. Hij publiceerde onder andere Zijn getijdenboek, een fotobiografie van Harry Mulisch, en Het fabeldier dat Komrij heet, een monografie over Gerrit Komrij.

De handtekening van Jan Wolkers:

 

Terugkeer in Leiden.

Om enigszins te bekoelen gingen we een kopje koffie drinken op het terras in de schaduw van de Leidse stadhuistoren. Na enige tijd schuifelde een jonge vrouw met een blozend, rood gezicht naar hem toe. 'Ach, meneer Wolkers, ik wilde u even zeggen hoe mooi ik uw boeken vind.'

'Dank u wel jonge dame,' zei Wolkers. 'Gaat u toch even zitten.'

Daar zat ze dan. Meteen daarop: 'Heeft u een man?'

De vrouw werd nóg drie tinten roder. 'Nee, die heb ik niet.'

'Ach,' zuchtte Wolkers. 'Geeft u mij dan eens zo'n bierviltje.'

Verbaasd reikte de blozende vrouw er eentje aan. Wolkers pakte een fineliner uit zijn Italia-sportjack en tekende iets op het viltje.

'U heeft dan wel geen man,' zei hij, 'maar nu wel een haan.'

 

Zelfportret van Jan Wolkers:

 

De zelfportretten, met grove penseelstreken geschilderd op tekenvellen, of met potlood gekrabbeld op afgescheurde blaadjes uit een notitieblok, tonen een duister gelaat. Melancholiek en met een puberaal gevoel voor pathos. Wenkbrauwen gefronst, mondhoeken naar beneden. Bovendien heeft hij op alle portretten de linkerzijde van zijn gezicht onzichtbaar gemaakt door diepe, harde krassen of zwarte vegen.

Dat deed Jan omdat hij zich schaamde voor het grote stuk paarsbruine huid op zijn linker slaap. Dat litteken was daar achtergebleven na een ongeluk dat hij als baby in de wieg had gehad. Moeder Wolkers had een kroepketel bij de wieg van haar benauwde zoontje gezet. Uit de tuit van de ketel was een gloeiende druppel lood op zijn slaap gevallen. Het litteken beschouwde Wolkers als een kaïnsteken, als bewijs van zijn slechtheid én brandmerk van zijn bijzondere vermogens.

Als vader Wolkers de sombere, bekraste zelfportretten van zijn zoon onder ogen kreeg, zei hij: 'Ik wist niet dat je moeder een apie ter wereld had gebracht.'

 

Dan was Jan tot in het diepst van zijn ziel geriefd.

 

Eerste verliefdheid van Jan Wolkers:

 

Jan wist al snel dat hij niet met zijn juf kon trouwen. Op een schoolfoto kijkt hij somber naar de grond. 'Ik heb haar daarop bijna bereikt, maar tussen haar en mij staat een grote jongen met een zelfvoldane glimlach, zijn hoofd naar haar toegebogen. Ze heeft haar arm om hem heengeslagen, haar hand ligt op zijn linkerschouder.

 

De moeder van Jan Wolkers:

 

..... uit een kladblokje gescheurde velletjes uit de Hongerwinter. Jan heeft op een van de velletjes zijn moeder getekend, zoals Van Gogh de landarbeiders in Nuenen. Een handvol barmhartige, dramatische streken.

Zijn moeder zit, met de pan op schoot, aardappels te schillen.

Geen opwindende scène, maar een alledaagse. Toch moet bij het tekenen van zijn moeder een siddering door zijn ruggenmerg zijn gegaan.

2019 - Jan Wolkers Winterbloei - Onno Blom

Over zijn liefde  voor de natuur.

NOOT: Onno Blom, Jan wolkers - Winterbloei.

 

ISBN: 9789059655027

Druk: 2019 - eerste. / Nederland leest.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Onno Blom (1969) is biograaf, letterkundig medewerker van dagblad Trouw. Hij publiceerde onder andere Zijn getijdenboek, een fotobiografie van Harry Mulisch, en Het fabeldier dat Komrij heet, een monografie over Gerrit Komrij.

Nederland Leest is een cadeau van de openbare bibliotheek, ter gelegenheid van Nederland Leest 2019.

 

Jan Wolkers - ROMANS:

1962 - Kort Amerikaans / ROMAN

NOOT: Jan Wolkers. Kort Amerikaans

 

ISBN: 90 208 06009

Druk: 2000 - eerste. / Boektoppers.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

 

Boektoppers 2000, bekende en bekroonde boeken, is een uitgave van Malmberg Den Bosch.

 

Korte samenvatting:

Kort Amerikaans is een roman van Jan Wolkers uit 1962, die zich afspeelt tijdens de Tweede Wereldoorlog in Leiden. Het boek gaat over de ontwikkeling van de hoofdpersoon, Eric van Poelgeest, en zijn ervaringen als jonge kunstenaar in oorlogstijd.

Het boek begint met Eric, die als jonge soldaat in Engeland verblijft en droomt van zijn jeugdliefde, Hannie. Hij heeft last van nachtmerries en herinneringen aan zijn jeugd in Leiden, waar hij zich altijd anders voelde dan de andere kinderen. Hij was geobsedeerd door de dood en stond bekend om zijn vreemde gedrag.

Als hij terugkeert naar Leiden, begint hij aan zijn opleiding tot beeldhouwer en raakt hij betrokken bij een groepje jonge kunstenaars. Hij wordt verliefd op de mooie, mysterieuze Elly en begint een relatie met haar. Tegelijkertijd probeert hij zijn verleden te verwerken en de demonen uit zijn jeugd te overwinnen.

Het boek beschrijft de sfeer van oorlogstijd in Leiden en de moeilijke omstandigheden waarin de kunstenaars moeten werken. Het beschrijft ook de veranderende sociale normen en de strijd van jonge mensen om zichzelf te vinden en te bepalen wie ze willen zijn. Het boek behandelt thema's als seksualiteit, identiteit, individualiteit en de menselijke behoefte aan creativiteit en expressie.

Een belangrijk moment in het boek is het einde van de relatie tussen Eric en Elly, wanneer Elly hem bedriegt met zijn beste vriend. Dit zorgt ervoor dat Eric definitief afrekent met zijn verleden en zijn eigen identiteit vindt. Hij besluit om zich aan te sluiten bij het verzet en wordt uiteindelijk opgepakt en gemarteld door de Duitsers.

Kort Amerikaans is een meeslepend boek, dat de lezer meeneemt in de geest van een jonge kunstenaar tijdens de oorlog. Het is een boek over de kracht van de menselijke geest en de zoektocht naar identiteit en vrijheid. Het boek heeft een belangrijke plaats in de Nederlandse literatuur en wordt beschouwd als een van de belangrijkste werken van Jan Wolkers.

KORT AMERIKAANS is een roman van de Nederlandse schrijver Jan Wolkers. Het boek kwam in 1962 uit bij de uitgeverij Meulenhoff. In 1979 verschenen de 39e en tevens een herziene 40e druk, toen Wolkers het boek herscheef naar aanleiding van de verfilming die datzelfde jaar in roulatie ging. In 2012 verscheen de 54e, gewijzigde herdruk.

Het verhaal:

Het is september 1944. Eric van Poelgeest staat voor een bioscoop in Leiden te praten met zijn vriend Peter. De twee jongens hebben zich niet gemeld voor de Arbeitseinsatz, de verplichte uitzending naar Duitsland om daar te werken in de oorlogsindustrie, en moeten vrezen voor de razzia's van de Duitsers. Als Eric even naar het postkantoor loopt om postzegels te kopen, blijft Peter bij de bioscoop wachten en wordt even later opgepakt bij een razzia. Angstig zoekt Eric een uitweg. Hij besluit onder te duiken in de Leidse kunstacademie Ars Aemula Naturae. Er zijn nog maar weinig studenten en feitelijk wordt er geen les meer gegeven. Al snel blijkt dat de beheerder van de academie, Van Grouw, een NSB'er is. Ook een andere nog aanwezige student, Kees, bijgenaamd de Spin, hoort bij de NSB. Aan de andere kant zit ook de Joodse Elly ondergedoken. Eric beschildert lampenkappen voor Paul d’Ailleurs, een man van in de zestig. Elly woont op de kamer van Paul en heeft een seksuele relatie met hem. Eric besluit dag en nacht op de academie te verblijven. Hoewel hij zich aangetrokken voelt tot Elly, kiest hij er op zeker moment voor om zich te bevredigen op een gipsen torso. Eric heeft een minderwaardigheidscomplex. Als kind heeft hij een litteken opgelopen aan zijn hoofd en sinds die tijd is hij bang dat vrouwen hem lelijk vinden. De gipsen torso kan niet op hem neerkijken en is daarmee de ideale partner. De Spin nodigt Eric een keer uit op bij hem op bezoek te komen. Daar hoort Eric dat de Spin zijn hond heeft vermoord omdat het dier niet wilde praten. Later komt de moeder van Eric hem een pannetje eten brengen. Ze vertelt dat zijn broer Frans heeft meegedaan aan de overval op een distributiekantoor. Hij is hierbij gewond geraakt en naar een onderduikadres gebracht. Daar heeft hij difterie opgelopen en is daar uiteindelijk aan bezweken. Als de oorlog vordert en de geallieerden naderen, wordt Van Grouw rusteloos en vlucht weg. Hij biedt Eric zijn kamer aan en vraagt hem een brief aan de Spin te brengen. Als Eric bij het huis komt, ziet hij dat de Spin zich heeft opgehangen. Voor het lijk staat een foto van de vermoorde hond van de Spin. Als Paul d’Ailleurs wordt opgepakt, trekt Elly bij Eric in. Ze wil met hem naar bed, maar Eric weigert. Later als ze slaapt, kruipt hij weer op de torso. Maar Elly betrapt hem en uit woede dat hij wel wil vrijen met een brok gips, gooit ze de torso kapot. In een woedende tegenreactie wurgt Eric haar. Als niet lang daarna Nederland bevrijd wordt, komen drie soldaten van de Binnenlandse Strijdkrachten naar de academie op zoek naar leden van de NSB. Eric grijpt een oud geweer en mikt vanuit een raam op de mannen. Die duiken in elkaar en een van hen schiet op Eric.

---

Kort Amerikaans was de Nederlandse benaming voor een haarstijl die in de VS een crew cut heet. Hierbij wordt het hoofdhaar heel kort geknipt en opgeschoren. Er is nauwelijks haar aan de zijkanten van het hoofd. Veel Amerikaanse soldaten in de Tweede Wereldoorlogdroegen een dergelijk kapsel. De hoofdpersoon in het boek moest in zijn jeugd zijn haar in een crew cut laten knippen omdat het goedkoper was. Voor de hoofdpersoon was dit een vernedering aangezien hierdoor zijn litteken goed te zien was.

---

Het boek bevat een aantal autobiografische elementen. Jan Wolkers zat ondergedoken en heeft lessen gevolgd aan "Ars Aemula Naturae". Zijn oudere broer, Gerrit, overleed in de oorlog aan difterie. Maar Kort Amerikaans is geen autobiografische roman. Wolkers heeft een origineel verhaal geschreven waarin hij speelt met zijn gebruikelijke thema's als seks en dood. In de roman komt de dood in alle vormen terug. Er is de zelfdoding van Spin, de moord op Elly, de dodelijke ziekte van zijn broer Frans en uiteindelijk de zelf verkozen dood in een vuurgevecht met de Binnenlandse Strijdkrachten. Liefde en seks zijn onlosmakelijk met de dood verbonden. Eric komt seksueel niet aan zijn trekken bij echte meisjes en heeft het gevoel dat hij wordt afgewezen. Zijn surrogaat is de gipsen torso. Als Elly die 'vriendin' aan stukken gooit en daarmee 'vermoordt', wurgt Eric Elly. De wurging is hier een vervanging van de geslachtsdaad. Ook de zelfdoding van Spin is met liefde verbonden. Dat Spin zich ophangt met een foto van het door hem gedode hondje suggereert dat hij wroeging heeft. Spin kon niet langer van de hond houden omdat die niet met hem praatte. Net als bij Eric is er sprake van een onvervulde liefde die leidt naar de dood. Als Eric ten slotte schiet op de soldaten van de BS weet hij dat hij neergeschoten wordt. Hij lacht als hij de soldaten ziet schieten. Eindelijk komt er einde aan zijn ellende en eenzaamheid.

1963 - Een roos van vlees / ROMAN

NOOT: Jan Wolkers, Een roos van vlees.

ISBN: geen

Druk: 1963 - eerste.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Binnenkant:

  • Een groot schrijver, Jan Wolkers.(H.J.B. in Trouw)
  • De goede lezers zullen dadelijk bij verschijnen van Serpertina's Petticot gezien hebben, met een authentiek auteur te doen hebben. Door Kort Amerikaans en Gesponnen suiker zal die indruk meer dan bevestigd zijn. Hier dreig ik weer een apologie te gaan schrijven. En die behoeft Wolkers' werk nu ook weer niet. Wolkers is gewoon een groot schrijver.(Kees Fens on Merlyn)
  • ...gestalten van een pathologische morbiditeit.(Gabriël Smit in DE Volkskrant)
  • etc.

1965 - Terug naar Oegstgeest / ROMAN

NOOT: Jan Wolkers, Terug naar Oegstgeest.

ISBN: 90 208 47996

Druk: 2001 - eerste. / Boektoppers.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

 

Boektoppers 2001, bekende en bekroonde boeken, is een uitgave van Malmberg Den Bosch.

1967 - Horrible tango / ROMAN

1969 - Turks fruit / ROMAN

NOOT: Jan Wolkers, Turks fruit.

ISBN: 9789029077026

Druk: 2005 - zevenenveertigste.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Binnentekst:

Voor Olga Stabulas.

 

Korte samenvatting:

Turks Fruit is een roman van Jan Wolkers uit 1969. Het is een aangrijpend verhaal over de liefde tussen een kunstenaar en zijn vrouw, en hoe deze liefde wordt verstoord door de harde realiteit van het leven.

Het verhaal wordt verteld door de kunstenaar, die terugkijkt op zijn tumultueuze relatie met zijn vrouw Olga. Hij beschrijft hun eerste ontmoeting in een museum, waar ze samen kijken naar een schilderij van een roze naakte vrouw. De kunstenaar raakt geobsedeerd door Olga en begint een relatie met haar. Hun liefde is gepassioneerd en wild, maar wordt ook geteisterd door jaloezie en misverstanden.

Het verhaal is opgebouwd uit een aantal fragmenten die niet in chronologische volgorde zijn geschreven. Dit geeft het verhaal een rauw en emotioneel karakter, en maakt het nog intenser en indrukwekkender. Wolkers gebruikt vaak expliciete taal en beelden, die soms schokkend kunnen zijn. Het verhaal gaat over de donkere kanten van de liefde, zoals jaloezie, woede en verdriet, maar ook over de schoonheid van de liefde en de kracht van de menselijke geest om te overleven.

Een belangrijk thema in het boek is de strijd van de kunstenaar om zijn eigen identiteit te behouden in een wereld die steeds meer gericht is op conformiteit. De kunstenaar voelt zich gevangen in een maatschappij die hem probeert te dwingen om zich aan te passen aan de normen en waarden van de samenleving. Dit thema wordt ook weerspiegeld in de relatie tussen de kunstenaar en Olga, die uiteindelijk gedwongen wordt om haar eigen weg te gaan.

In het boek worden ook thema's als seksualiteit, vrijheid, individualiteit en de dood behandeld. Het boek laat zien hoe deze thema's op een unieke manier met elkaar verweven zijn en hoe ze de menselijke ervaring beïnvloeden.

Kortom, Turks Fruit is een intense en rauwe roman die de lezer raakt en aan het denken zet over de kracht en de kwetsbaarheid van de menselijke geest. Het boek is een meesterwerk van Jan Wolkers en heeft een belangrijke plaats in de Nederlandse literatuur.

1974 - De walgvogel / ROMAN

1977 - De kus / ROMAN

1979 - De doodshoofdvlinder / ROMAN

NOOT: Jan Wolkers, de doodshoofd vlinder.

ISBN: geen

Druk: 1979 - eerste.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

 

1980 - De perzik van onsterfelijkheid / ROMAN

1981 - Brandende liefde / ROMAN

NOOT: Jan Wolkers, Brandende liefde.

ISBN: 9789023435327

Druk: 2008 - zevende.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Binnentekst:

'Ik schrok toen ik thuiskwam en haar rouwkaart in de brievenbus vond, want ik had minstens tien jaar niets van haar gehoord of gezien en haar juist een paar dagen geleden vanuit Parijs een kaart gestuurd.'

Brandende liefde is niet alleen het verhaal over de liefde van een jonge schilder voor zijn model, maar vooral een roman van vergankelijkheid.

'Een meesterlijk boek.' - Utrechts Nieuwsblad.

'Van een zeldzaam expressieve kracht.' - De Morgen.

'Een van Wolkers beste romans.' - Algemeen Dagblad.

 

1982 - De junival / ROMAN

1983 - Gifsla / ROMAN

1984 - De onverbiddelijke tijd / ROMAN

2005 - Zomerhitte / ROMAN

NOOT: Jan Wolkers, Zomerhitte.

ISBN: 90 5965 012 3 / Boekenweekgeschenk.

Druk: 2005 - eerste.

Een uitgave van Stichting CPNB te gelegenheid van de Boekenweek 2005

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Binnentekst:

beauty is a shell

from the sea

where she rules triumphant

till love has had its way with her

WILLIAM CARLOS WILLIAMS.

VOOR KARINA

 

Jan Wolkers - VERHALEN:

1961 - Serpentina's petticoat / VERHALEN

met tekeningen uit de hongerwinter

NOOT: Jan Wolkers, Serpentina's petticoat, met tekeningen uit de hondgerwinter.

- novelleprijs 1963 van de gemeente Amsterdam

ISBN: geen / Copyright by Jan Wolkers

Druk: 1966 - elfde.

Jan Wolkers (1925 - 2007) was beeldhouwer, schilder en schrijver. Hij publiceerde tientallen veel geprezen en veel gelezen romans, verhalen, essays en gedichten. Vijf van zijn boeken werden verfilmd. Zowel de Constantijn-Huygensprijs 1982 als de P.C. Hooft-prijs 1989 weigerde hij in ontvangst te nemen.

Binnentekst:

Voor Jan Vermeulen

Hij die op den Dood komt

moet van voren af aan beginnen

en betaald den Inzet (Het ganzenbord)

 

Mijn boeken van Jan Wolkers